Wanneer mensen zich mentaal niet goed voelen, zijn er verschillende stappen die zij kunnen nemen. Het begint met het herkennen van signalen zoals slaapproblemen of concentratiemoeite en het overwegen van professionele hulp als deze aanhouden. Zelfhulpstrategieën zoals regelmatige beweging en mindfulness kunnen helpen, maar ondersteuning van een huisarts, psycholoog of coach is belangrijk wanneer mensen vastlopen. Het is ook nuttig om het sociale netwerk in te schakelen en open te communiceren over de situatie.
Wat zijn de eerste signalen dat mentale hulp nodig is?
De eerste signalen dat mentale hulp nodig is zijn vaak veranderingen in dagelijkse patronen die langer dan twee weken aanhouden. Dit kunnen verstoorde slaapgewoonten zijn, veranderingen in eetlust, concentratieproblemen, sociale terugtrekking of emotionele schommelingen die het leven beïnvloeden.
Slaapproblemen zijn vaak een vroege indicator. Mensen merken misschien dat ze moeilijk in slaap komen, ’s nachts wakker worden of juist veel meer slapen dan normaal. Ook veranderingen in eetgewoonten kunnen een signaal zijn – plotseling veel minder of juist veel meer eten dan gewoonlijk.
Concentratieproblemen op werk of school zijn ook belangrijke signalen. Taken die normaal makkelijk gingen kosten nu veel moeite. Mensen vergeten dingen, kunnen hun aandacht er niet bij houden of voelen zich wazig.
Sociale terugtrekking is een ander veelvoorkomend signaal. Geen zin meer hebben in activiteiten die normaal leuk zijn, vrienden en familie mijden, of eenzaam voelen zelfs als er mensen in de buurt zijn. Ook emotionele veranderingen zoals aanhoudende somberheid, prikkelbaarheid, angstgevoelens of gevoelens van hopeloosheid zijn signalen om serieus te nemen.
Wat kan zelf gedaan worden om mentaal welzijn te verbeteren?
Regelmatige zelfzorg en gezonde gewoonten vormen de basis voor mentaal welzijn. Dit omvat voldoende slaap, regelmatige beweging, gezonde voeding, mindfulness oefeningen en het onderhouden van sociale contacten. Deze strategieën kunnen dagelijks toegepast worden om de mentale gezondheid te verbeteren.
Zorg voor een regelmatige slaaproutine. Elke dag rond hetzelfde tijdstip naar bed gaan en opstaan. Vermijd schermen een uur voor het slapen en creëer een rustige slaapomgeving.
Beweging heeft een direct positief effect op het mentale welzijn. Het hoeft niet intensief te zijn – een dagelijkse wandeling van 30 minuten kan al veel verschil maken. Beweging helpt stress af te bouwen en verbetert de stemming.
Mindfulness en ontspanningsoefeningen helpen om in het moment te blijven en piekeren te verminderen. Begin met korte meditaties van 5-10 minuten per dag. Er zijn veel apps en online bronnen beschikbaar om op weg te helpen.
Onderhoud sociale contacten, ook als daar geen zin in is. Plan regelmatig contact met vrienden of familie, ook al is het maar een kort telefoontje. Sociale verbinding is belangrijk voor de mentale gezondheid.
Leer stressmanagement technieken zoals ademhalingsoefeningen, het bijhouden van een dagboek of het plannen van leuke activiteiten. Zorg ook voor balans tussen werk en ontspanning.
Wanneer is het tijd om professionele hulp te zoeken?
Het is tijd om professionele hulp te zoeken wanneer klachten langer dan twee weken aanhouden en het dagelijks functioneren beïnvloeden, wanneer zelfhulpstrategieën onvoldoende werken of wanneer er gedachten zijn over zichzelf pijn doen. Ook als familie of vrienden zich zorgen maken, is dit een belangrijk signaal.
Aanhoudende klachten die werk, studie of relaties beïnvloeden zijn een duidelijk signaal. Als mensen merken dat ze niet meer kunnen functioneren zoals gewend, is professionele ondersteuning nuttig.
Signalen van familie en vrienden zijn waardevol. Zij zien soms eerder dan de persoon zelf dat hulp nuttig kan zijn. Luister naar hun zorgen en neem deze serieus.
Bij zorgen over mentaal welzijn maar twijfel of hulp nodig is, kan altijd contact opgenomen worden voor advies. De meeste hulpverleners kunnen helpen inschatten of ondersteuning nuttig is.
Hoe vertel je familie en vrienden dat er mentale problemen zijn?
Het bespreken van mentale gezondheidsproblemen met naasten begint met het kiezen van de juiste persoon en het juiste moment. Wees eerlijk over de situatie, leg uit wat er doorgemaakt wordt en wat er van hen nodig is of dat nu praktische steun is of gewoon een luisterend oor.
Kies mensen uit de omgeving die vertrouwd worden en waarvan bekend is dat ze begripvol zijn. Begin misschien met één persoon voordat het met meer mensen besproken wordt.
Kies een rustig moment waarop er niet gestoord wordt. Zorg dat er voldoende tijd is voor het gesprek en dat er emotioneel stabiel genoeg gevoeld wordt om erover te praten.
Wees concreet over wat er doorgemaakt wordt. Er kan gezegd worden: “ik heb de laatste tijd veel last van angstgevoelens” of “Ik heb al weken somber gevoelens en er zijn problemen met slapen.” Dit helpt anderen begrijpen wat er speelt.
Vertel ook wat er van hen nodig is. Moeten ze luisteren? Is er praktische hulp nodig? Of is het gewoon belangrijk dat ze weten wat er aan de hand is? Duidelijkheid helpt hen beter te ondersteunen.
Bereid voor op verschillende reacties. Sommige mensen reageren meteen begripvol, anderen hebben tijd nodig om het te begrijpen. Niet iedereen weet hoe ze moeten reageren, en dat is normaal.
Het doorbreken van taboes begint bij openheid. Door open te zijn over mentale gezondheid, helpt het ook anderen om er normaler over te denken en praten.
Wanneer mensen merken dat ze vastlopen in persoonlijke problemen en het gevoel hebben de controle op hun leven kwijt te zijn, kan professionele begeleiding helpen. Bij Jayda CC wordt coaching geboden gericht op persoonlijke ontwikkeling en groei, waarbij samen gekeken wordt naar ervaringen, gedrag en communicatie om echte verandering tot stand te brengen.