Voel je spanning in je maag als je ’s ochtends naar je werk gaat? Of onrust die je ’s avonds wakker houdt, omdat je denkt aan alles wat er morgen moet gebeuren? Dat komt vaker voor. Werkgerelateerde angst neemt toe en dat heeft concrete oorzaken. In dit artikel worden vijf belangrijke redenen besproken waarom steeds meer mensen last hebben van angst op het werk en wat daaraan gedaan kan worden. Want het goede nieuws is: er zijn praktische stappen die genomen kunnen worden om werkstress te verminderen en de mentale gezondheid op werk te verbeteren.
1. Altijd bereikbaar zijn zorgt voor constante stress
De verwachting dat iemand altijd bereikbaar is, is een van de grootste oorzaken van werk gerelateerde stress. Via email, WhatsApp of Teams kunnen collega’s en leidinggevenden op elk moment van de dag contact opnemen. En ook al wordt er niet meteen gereageerd, het feit dat die notificaties gezien worden, zorgt ervoor dat het brein nooit echt tot rust komt.
Het brein heeft periodes van rust nodig om te herstellen van de inspanningen van de dag. Wanneer er constant het gevoel is dat iemand ‘aan’ moet staan, krijgt het brein die rust niet. Dit leidt tot een opbouw van stress en uiteindelijk angst. Er is nooit echt een vrij gevoel, zelfs niet thuis of tijdens vakantie. Die constante staat van paraatheid put energie uit en vergroot de kans op een burn-out.
Wat kan hieraan gedaan worden? Begin met het stellen van heldere grenzen. Schakel werknotificaties uit na werktijd. Communiceer duidelijk met collega’s over wanneer iemand wel en niet beschikbaar is. Bijvoorbeeld: “Ik check mijn mail tussen 9 en 17 uur, buiten die tijden ben ik niet bereikbaar tenzij het echt urgent is.” De meeste collega’s zullen dit respecteren en als het zelf consequent volgehouden wordt, krijgen anderen ook toestemming om hetzelfde te doen.
2. Onduidelijke verwachtingen en veranderende prioriteiten
Weten mensen precies wat er van hen verwacht wordt op het werk? Voor veel mensen is het antwoord nee. Onduidelijke verwachtingen en prioriteiten die constant veranderen, zijn een belangrijke bron van werkgerelateerde angst. Het ene moment wordt er gewerkt aan project A, het volgende moment is project B ineens urgent en tegen het einde van de week blijkt project C toch de hoogste prioriteit te hebben.
Het brein houdt van structuur en voorspelbaarheid. Wanneer niet duidelijk is waar iemand aan toe is, gaat het brein in een soort alarmmodus. Er ontstaat onzekerheid: doe ik het wel goed? Werk ik aan de juiste dingen? Deze chronische onzekerheid vreet energie en vergroot de angst op het werk. Er kan nog zo hard gewerkt worden, maar als niet duidelijk is of het aan de juiste dingen is, blijft die onrust bestaan.
De oplossing begint bij helderheid vragen. Plan een gesprek met de leidinggevende en vraag om concrete, meetbare doelstellingen. Wat wordt er precies verwacht deze maand? Wat zijn de belangrijkste prioriteiten? Stel voor om wekelijkse of tweewekelijkse check-ins te houden, zodat er bijgestuurd kan worden als er iets verandert. Maak daarnaast een eigen prioriteitenlijst en bespreek deze met de leidinggevende. Zo ontstaat er zelf structuur, ook als de organisatie die niet altijd biedt.
3. De angst om de baan te verliezen in onzekere tijden
Economische onzekerheid, reorganisaties, automatisering en kunstmatige intelligentie: er zijn genoeg redenen waarom mensen zich zorgen maken over hun baan. Deze baanangst is niet alleen een abstract toekomstscenario, het uit zich in dagelijkse werkstress. Misschien durft iemand geen nee te zeggen tegen extra werk, wordt er doorgewerkt als iemand ziek is, of durven fouten niet toegegeven te worden uit angst dat het tegen iemand gebruikt wordt.
Deze angst heeft een grote impact op de mentale gezondheid werk. Het gevoel dat iemand vervangbaar is, of dat de baan elk moment kan verdwijnen, zorgt voor een constante onderstroom van stress. Er is geen veilig gevoel en dat maakt het moeilijk om te concentreren op het werk of om te genieten van vrije tijd.
Hoewel niet alle externe factoren beïnvloed kunnen worden, kunnen wel stappen gezet worden om het gevoel van controle te vergroten. Investeer in vaardigheden door cursussen te volgen of nieuwe dingen te leren. Bouw een netwerk op, zowel binnen als buiten de organisatie. Werk aan een financiële buffer, hoe klein ook, zodat er niet volledig afhankelijk is van het huidige inkomen. En heel belangrijk: leer irrationele angstgedachten te herkennen. Vraag af: is deze angst gebaseerd op feiten, of op aannames? Vaak blijkt de angst groter dan de werkelijke dreiging.
4. Hoge werkdruk met te weinig tijd en middelen
Te veel taken, te weinig tijd en onvoldoende middelen om het werk goed te doen. Dit is de realiteit voor veel mensen. Structurele onderbezetting en onrealistische deadlines leiden tot chronische stress en angst. Er wordt gerend van het ene naar het andere, maar het gevoel dat iemand achterblijft, verdwijnt nooit. Deze continue werkdruk is uitputtend en vergroot het risico op een burn-out aanzienlijk.
Wat veel mensen doen, is nog harder werken. Maar dat is juist niet de oplossing. Harder werken zonder dat de structurele problemen worden aangepakt, verergert de situatie alleen maar. Er ontstaat meer uitputting, de concentratie neemt af en de angst groeit. Het is een neerwaartse spiraal die moeilijk te doorbreken is.
Begin met het bespreekbaar maken van de werkdruk. Dit is geen teken van zwakte, maar van realiteitszin. Maak duidelijk wat wel en niet haalbaar is binnen de beschikbare tijd en middelen. Leer prioriteren in plaats van multitasken. Multitasken lijkt efficiënt, maar in werkelijkheid gaat er tijd en energie verloren door constant te schakelen. Leer ook nee te zeggen tegen nieuwe taken als de agenda al vol zit. En durf te vragen om extra ondersteuning of middelen. Soms is het probleem dat niemand weet hoe vol de agenda is, tenzij het getoond wordt.
5. Gebrek aan steun en psychologische veiligheid
Een werkomgeving waar geen steun gevoeld wordt, waar fouten niet mogen en waar iemand zich kwetsbaar voelt als er om hulp gevraagd wordt, houdt angst in stand. Psychologische veiligheid betekent dat iemand zichzelf kan zijn op het werk, dat fouten gemaakt mogen worden zonder direct afgerekend te worden en dat vragen gesteld kunnen worden zonder dat iemand als incompetent gezien wordt.
Wanneer deze veiligheid ontbreekt, wordt er geleefd in een constante staat van waakzaamheid. Er wordt gelet op elk woord dat gezegd wordt, er worden geen risico’s genomen en er ontstaat isolatie omdat niet getoond wil worden dat het moeilijk is. Dit gebrek aan steun en veiligheid is niet alleen slecht voor de mentale gezondheid, het is ook slecht voor prestaties en creativiteit.
Zoek bondgenoten op het werk. Dit kunnen collega’s zijn die in een vergelijkbare situatie zitten, of iemand die al langer bij de organisatie werkt en kan helpen navigeren. Probeer open gesprekken aan te gaan met de leidinggevende over wat nodig is om goed te kunnen functioneren. Als de werkomgeving structureel onveilig blijft en er geen verandering mogelijk is, overweeg dan externe hulp te zoeken. Coaching gericht op persoonlijke ontwikkeling kan helpen om beter om te gaan met werkstress, communicatieve vaardigheden te verbeteren en zelfvertrouwen en assertiviteit te vergroten, zelfs in een moeilijke werkomgeving.
Kleine stappen maken het verschil
Werkgerelateerde angst is een serieus probleem dat aandacht verdient. De vijf redenen die besproken zijn – constante bereikbaarheid, onduidelijke verwachtingen, baanangst, hoge werkdruk en gebrek aan steun – zijn herkenbaar voor veel mensen. Het goede nieuws is dat er niet machteloos gestaan hoeft te worden. Er zijn concrete stappen die genomen kunnen worden om werkgerelateerde stress te verminderen en de mentale gezondheid te verbeteren.
Probeer niet alles tegelijk te veranderen. Kies één of twee dingen om mee aan de slag te gaan. Misschien begint het met het uitschakelen van notificaties na werktijd, of met het plannen van een gesprek met de leidinggevende over prioriteiten. Kleine stappen leiden tot grote veranderingen, vooral als ze volgehouden worden.
Bij Jayda CC wordt begrepen hoe zwaar werkgerelateerde angst kan zijn. Er wordt coaching geboden gericht op persoonlijke ontwikkeling en groei, waarbij samen gekeken wordt naar wat nodig is om weer grip te krijgen op werk en leven. Door middel van een kortdurende, krachtgerichte aanpak wordt geholpen om oude patronen te doorbreken en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Er wordt gewerkt aan het vergroten van zelfvertrouwen, het verbeteren van communicatie en het vinden van een betere balans. Coaching kan een waardevol hulpmiddel zijn als blijkt dat iemand er zelf niet uitkomt.
Onthoud: verandering is mogelijk. Er hoeft niet vast gezeten te worden in angst en stress. Met de juiste ondersteuning en concrete stappen kan er weer plezier gevonden worden in werk en leven. Waar wordt morgen mee begonnen? Neem contact op om te ontdekken hoe coaching kan helpen om werkgerelateerde angst te overwinnen en weer balans te vinden.
Veelgestelde vragen
Hoe weet ik of mijn werkstress normaal is of dat het een serieus probleem wordt?
Let op signalen zoals slaapproblemen, fysieke klachten (hoofdpijn, maagpijn), prikkelbaarheid, concentratieproblemen, of als je 's avonds en in het weekend niet meer kunt ontspannen. Als deze symptomen langer dan een paar weken aanhouden of je dagelijks functioneren beïnvloeden, is het tijd om actie te ondernemen. Bespreek je klachten met je huisarts of overweeg professionele coaching of begeleiding.
Wat als mijn leidinggevende niet open staat voor een gesprek over werkdruk en grenzen?
Documenteer je werkzaamheden en werkdruk concreet (taken, tijdsbesteding, deadlines) en vraag om een formeel gesprek via email. Blijf zakelijk en focus op feiten in plaats van emoties. Als je leidinggevende niet meewerkt, kun je contact opnemen met HR, een vertrouwenspersoon, of de bedrijfsarts. Overweeg ook externe coaching om te leren hoe je assertiever kunt communiceren in moeilijke situaties.
Kan ik grenzen stellen zonder dat dit mijn carrièrekansen schaadt?
Ja, grenzen stellen wordt steeds meer gerespecteerd en toont juist professionele volwassenheid. De sleutel is om het constructief te doen: communiceer helder, bied alternatieven aan, en wees betrouwbaar binnen de grenzen die je stelt. Werkgevers waarderen medewerkers die duurzaam inzetbaar zijn meer dan mensen die tijdelijk alles doen maar uiteindelijk uitvallen. Gezonde grenzen beschermen je op lange termijn.
Welke concrete technieken kan ik gebruiken om mijn angstgedachten over werk te verminderen?
Probeer de 'gedachte-check' techniek: schrijf je angstgedachte op en vraag jezelf: wat is het bewijs voor en tegen deze gedachte? Wat is het ergste dat kan gebeuren en hoe waarschijnlijk is dat? Gebruik ook ademhalingsoefeningen (4 tellen inademen, 6 tellen uitademen) om je zenuwstelsel te kalmeren. Maak onderscheid tussen wat je wel en niet kunt beïnvloeden en focus je energie op wat binnen je controle ligt.
Hoe begin ik een gesprek met mijn werkgever over psychologische veiligheid zonder te klagen?
Frame het positief en oplossingsgeoriënteerd. Bijvoorbeeld: 'Ik wil graag mijn beste werk leveren en heb gemerkt dat ik baat zou hebben bij regelmatige feedback en meer ruimte om vragen te stellen.' Of: 'Ik denk dat ons team effectiever zou zijn als we een cultuur creëren waarin we van fouten kunnen leren.' Focus op wat beter kan in plaats van alleen wat mis gaat.
Wanneer is het tijd om te overwegen van baan te veranderen vanwege werkgerelateerde angst?
Overweeg een baanwisseling als je concrete stappen hebt genomen (grenzen gesteld, gesprekken gevoerd, hulp gezocht) maar de situatie structureel niet verbetert. Ook als de bedrijfscultuur fundamenteel toxisch is, je gezondheid ernstig lijdt, of je waarden niet meer aansluiten bij de organisatie. Neem deze beslissing niet impulsief: zorg eerst voor een financiële buffer en werk aan je CV en netwerk voordat je opzegt.
Hoe kan coaching specifiek helpen bij werkgerelateerde angst en wat kan ik verwachten?
Coaching helpt je concrete vaardigheden te ontwikkelen zoals assertieve communicatie, prioriteren en het herkennen van negatieve denkpatronen. Een coach biedt een veilige ruimte om je situatie te analyseren, nieuwe perspectieven te ontdekken en een persoonlijk actieplan te maken. Bij kortdurende, krachtgerichte coaching ligt de focus op je sterke punten en praktische oplossingen die je direct kunt toepassen, waardoor je vaak binnen enkele sessies al vooruitgang ervaart.